Te Weinig Concurrentie in de Advocatuur

In de advocatuur is te weinig concurrentie, met als gevolg hoge uurtarieven. Daarom is er grote behoefte aan de mogelijkheid advocaten onderling te vergelijken. Dat verhoogt de transparantie én verlaagt de tarieven.

Een grote meerderheid van de ondernemers vindt advocaten te duur. En ondernemers vinden het lastig de juiste advocaat te vinden, vanwege het gebrek aan transparantie op de markt voor juridische dienstverlening. Het is vaak onduidelijk welke diensten de advocaat levert en wat de kwaliteit daarvan is. En de declaraties leveren nog wel eens vraagtekens op.

Bovendien is er vaak onvoldoende kennis om een advocaat te kunnen beoordelen. Zeker bij wat meer complexe juridische vragen heeft de advocaat op dit punt een grote voorsprong. Daar komt bij dat er weinig effectieve mogelijkheden zijn om advocaten onderling te vergelijken op prijs en kwaliteit. Voor wie geen eigen juridisch netwerk heeft, is dat een tijdrovende bezigheid.

De klachten zijn al jaren bekend, en niet alleen afkomstig van kritische ondernemers. Vrij recent nog stelde het Centraal Plan Bureau (CPB) vast dat de concurrentie binnen de juridische dienstverlening achterblijft. “Het blijkt echter dat de concurrentie bij deze groep zakelijke diensten minder sterk is dan bij de rest van de zakelijke dienstverlening, waar de concurrentie toch al minder intensief is dan in de industrie”, schrijft het CPB. “De Nederlandse zakelijke dienstverlening is gebaat bij meer concurrentie en dat geldt zeker voor de juridische, rechtskundige dienstverlening.” (lees hier het hele onderzoek van het CPB).

Grotere transparantie zorgt voor meer concurrentie

Wat is de oplossing? Heel simpel: grotere transparantie in geleverde diensten en de kwaliteit van advocaten. Voor notarissen is er op dit gebied al veel gebeurd, de beurt is nu aan de advocatuur en aanpalende beroepsgroepen zoals juridisch adviseurs. “Gedacht kan worden aan het opzetten van web- of vergelijkingssites die inzicht geven in de prijs en kwaliteit van bepaalde diensten, net als bij hotelboekingen”, schrijft het CPB. “Ze geven klanten meer dan nu het geval is inzicht in de kwaliteit, prijs en resultaatgerichtheid van een zakelijke dienstverlener. Het verkleint de rol van marktreputaties op basis van geruchten, verlaagt de zoekkosten en maakt het voor klanten makkelijker om te veranderen van aanbieder.”

Waarom is de concurrentie in de advocatuur onderontwikkeld? Dat wordt ten eerste veroorzaakt door het zogeheten procesmonopolie: alleen advocaten mogen namens cliënten in civiele zaken procederen bij de Rechtbank, het Hof en de Hoge Raad. Zoals iedere econoom weet leidt verplichte winkelnering doorgaans tot te hoge prijzen en een gebrek aan innovatie. En de status van wettelijk beschermd juridisch adviseur werkt ook buiten het monopolie: veel mensen denken vanwege die status overal een advocaat voor nodig te hebben.

Bres in monopolie goed voor concurrentie advocatuur

Bij de kantonrechter waar vooral eenvoudige zaken terecht komen, is een bres in het monopolie van de advocatuur geslagen. Die behandelt nu ook zaken met een geldelijk belang tot 25.000 euro, de zogenoemde competentiegrens. Voor een procedure bij de kantonrechter is geen advocaat nodig.

In 2011 is de competentiegrens weer verhoogd, ondanks verzet daartegen van de Orde van Advocaten. Er zou een stortvloed aan procedures komen en doorsnee burgers zou de deskundigheid ontberen om het juridische geschil goed in te schatten. Het argument dat verkleining van het monopolie ten koste gaat van de omzet, bleef onuitgesproken.

Alle voorspelde ellende bleef uit, waardoor het nu de vraag is waarom de competentiegrens niet verder opgerekt wordt. Het blijkt dat in landen als Finland waar het procesmonopolie volledig is afgeschaft, de prijzen sterk zijn gedaald, terwijl de kwaliteit overeind is gebleven – het effect van meer concurrentie. Ook in Groot-Brittannië is de markt verder dan in Nederland geliberaliseerd met gunstige resultaten.

Toegang tot het recht gediend bij meer concurrentie advocatuur

Het afbreken van het procesmonopolie van de advocatuur betekent dat ondernemers en particulieren ook de diensten van juridisch adviseurs kunnen inroepen voor minder complexe procedures en advies. Dat vergroot dus de keuzevrijheid van rechtzoekenden, met als gevolg meer kwaliteitsdifferentiatie voor verschillende juridische problemen. Dat zal op zijn beurt leiden tot lagere prijzen en minder uurtje factuurtje, omdat rechtzoekenden enkel betalen voor wat ze nodig hebben en niet extra voor expertise en/of kwaliteit die niet nodig is om de zaak te behandelen. Kortom, de toegang tot het recht is gebaat bij meer concurrentie.

Omdat we voorlopig vast zitten aan het monopolie is het in ieder geval noodzakelijk om het vergelijken van advocaten te verbeteren, zoals het CPB suggereert.

Over de auteur

Ik ben oprichter van LegalDutch, een vernieuwend marketingplatform voor advocaten. Met mijn ervaring als journalist (ex-FD) en juridische achtergrond help ik advocaten nieuwe klanten te bereiken met content marketing: effectief geschreven blogs die de doelgroep raken en scoren in Google. Ik geef workshops, breng advocaten in het nieuws en denk mee bij contentcreatie. Email: janhein@legaldutch.nl.