Schadevergoeding Voor Aannemer bij Vertraging Bouw?

Als een aannemer vertragingsschade lijdt door toedoen van de opdrachtgever, heeft de aannemer recht op schadevergoeding. Wanneer is er schade, hoe wordt die berekend en hoe verhaal je de schade?

Vertragingsschade in de bouw komt vaak voor. Als de opdrachtgever daarvoor aansprakelijk is, is de omvang van de vertragingsschade lastiger vast te stellen dan als de aannemer aansprakelijk is. Het is moeilijker om de schade vooraf op een bepaald bedrag/rekenwijze te fixeren, waardoor het ook moeilijker is een (gefixeerde) schadevergoeding in de algemene voorwaarden op te nemen.

Criteria voor schadevergoeding aannemer

Het criterium voor het toekennen van de omvang van de schadevergoeding is in de rechtspraak gevormd. Twee situaties worden met elkaar vergeleken: de situatie zoals die werkelijk is én de situatie zoals die (vermoedelijk) zou zijn geweest, indien het schadeveroorzakende feit niet zou hebben plaatsgevonden. De aannemer moet daarbij aannemelijk maken dat bijvoorbeeld de aanpassingen in het werk zodanig waren dat dit niet van haar gevergd kan worden binnen de gestelde tijd. En hij moet aannemelijk maken dat de opgevoerde extra kosten ook daadwerkelijk zijn gemaakt.

Van groot belang is of de aannemer destijds bij de opdrachtgever schriftelijk om termijnverlenging heeft gevraagd – de termijn waarbinnen het werk gereed moet zijn. Indien dit achterwege is gebleven, betekent dit niet automatisch dat de opdrachtgever niet hoeft te betalen.

Ook kan het zijn dat de startdatum verschuift. Ook dan moet de aannemer schriftelijk melden dat daardoor extra kosten gemaakt moeten worden en welke dit dan zijn. Deze mededeling is een voorwaarde voor het toekennen van schadevergoeding vanwege deze oorzaak. Om voor schadevergoeding in aanmerking te komen, moet de aannemer dus zorgen dat inzichtelijk is dat er schade wordt geleden, en welke schade dat dan is. Dit is van belang, omdat de opdrachtgever daartegen inhoudelijk verweer moet kunnen voeren. Hoe concreter, hoe beter.

Aannemer: probeer schade bouw te beperken

Daarnaast heeft de aannemer de plicht om te proberen de schade te beperken, waarbij van de aannemer voortvarend handelen wordt verwacht. De aannemer moet bijvoorbeeld proberen om in de tussentijd personeel of materieel op een ander werk in te zetten. In deze tijden heeft een aannemer vaak minder andere opdrachten, waardoor de schade voor de opdrachtgever vaak groter wordt. De aannemer moet dan wel aantonen dat hij zijn best heeft gedaan en dat hij – waar mogelijk – personeel op een ander werk heeft ingezet.

De schadevergoeding op basis van nacalculatie indienen is niet toegestaan. De aannemer kan het beste per dag de vertragingen die optreden, bijhouden en die relateren aan de overeengekomen planning. De aannemer moet de extra kosten meteen inzichtelijk maken en dus regelmatig verslag doen aan de opdrachtgever. Dit is in de praktijk niet altijd eenvoudig, maar wel aan te raden. Deze investering in tijd en moeite kan immers op langere termijn veel opleveren. De aannemer voorkomt namelijk zo dat er discussie komt over de omvang van de schade.

Vaststelling schadevergoeding vertraging door arbiters

Maar als het echt niet mogelijk is om de schade zo nauwkeurig vast te stellen, hebben arbiters wel de mogelijkheid de schade te begroten, te schatten. Ook een abstracte schadeberekening kan als basis dienen voor een vordering. Dus ook in die situatie, kan het zinvol zijn de vertragingsschade bij de opdrachtgever in te dienen en voet bij stuk te houden indien de opdrachtgever er niets mee wil doen. Het eerstgenoemde criterium blijft echter van belang: het gaat om de vergelijking van de werkelijke situatie met de situatie zoals die (vermoedelijk) zou zijn geweest indien het schadeveroorzakende feit niet zou hebben plaatsgevonden. Een rapport van een deskundige kan daarbij uiteraard helpen.

De arbiters kunnen naar redelijkheid en billijkheid de schadevergoeding van de aannemer vaststellen. Relevante stukken die daarbij kunnen helpen zijn: tijdschema’s en werkplannen, weekrapporten of een dagboek. Ook een begroting van de aannemer kan als leidraad dienen. Zelfs bouwverslagen kunnen duidelijkheid bieden over de gang van zaken tijdens de bouw. Alle relevante stukken kunnen dus een rol spelen. Kortom, een goede schriftelijke vastlegging is belangrijk.

Er zijn een aantal steeds weer terugkomende posten die vaak voor vergoeding in aanmerking komen. Een vast percentage van staartkosten over de vertragingsschade is in beginsel niet aan de orde. De volgende kosten komen wel voor vergoeding in aanmerking:

• winstderving,
• gederfde dekking AK (algemene kosten),
• bouwplaatskosten,
• stilstandkosten personeel en materieel,
• inefficiëntie,
• leegloopuren,
• acceleratiekosten,
• extra loonkosten,
• extra reis- en verblijfkosten,
• extra opruimwerkzaamheden,
• demobiliseren en
• extra kosten van de bankgarantie

Hoe verhaal je vertragingsschade op de opdrachtgever?

Stap 1. Schriftelijk en op tijd aankondigen

Wanneer u meent recht te hebben op vergoeding van vertragingsschade, moet u eerst de opdrachtgever schriftelijk op de hoogte stellen. En wel zo spoedig mogelijk. In ieder geval op een moment dat de opdrachtgever nog de gelegenheid heeft om eventueel de schade te beperken en om zelf ten aanzien van de vermeende kosten gegevens te verzamelen. Er kan dan overleg plaatsvinden tussen opdrachtgever en aannemer.

Stap 2. Wat voor schade? Aard en omvang

Het is vaste rechtspraak dat in geval van schade de omvang wordt bepaald door twee situaties met elkaar te vergelijken: a.) de toestand zoals die werkelijk is met b.) de toestand zoals die (vermoedelijk) zou zijn geweest, als het schadeveroorzakende feit niet zou hebben plaatsgevonden.

Wanneer de aansprakelijkheid van de opdrachtgever vast staat, moet u dus bewijzen wat de aard en de omvang van de vertragingsschade zijn. Voldoende is dat u aannemelijk maakt dat de aanpassingen in het werk zodanig waren dat niet kon worden gevergd dat binnen de gestelde tijd zou worden opgeleverd. Ook moet u aannemelijk maken dat de opgevoerde kosten daadwerkelijk zijn gemaakt. Hoe doet u dat?

Om te beginnen is van belang dat u bij het wijzigen van het werk direct om termijnverlenging verzoekt. Uiteraard dient dit schriftelijk te gebeuren. Wanneer dit niet is gebeurd, hoeft dat overigens niet altijd tot problemen te leiden. Beter is echter om uzelf aan te wennen direct ‘in de pen te klimmen’.

Onderbouw vordering tot schadevergoeding goed

Het lijkt logisch, maar onderbouw de vordering goed. Je moet precies laten zien waaruit de schade bestaat en uit welke elementen deze is opgebouwd. Niet alleen voor uzelf. Uw opdrachtgever moet namelijk de mogelijkheid krijgen inhoudelijk verweer te voeren tegen uw vordering. Dit is onmogelijk als de vordering onvoldoende is onderbouwd. De rechter zal uw vordering dan vaak afwijzen.

Tip: Papier is geduldig. Zorg te allen tijde voor een goede administratie. Denk aan tijdschema’s, werkplannen, weekrapporten, dagboeken, bouwverslagen (Tip: laat deze bij elke volgende bouwvergadering door de opdrachtgever ondertekenen), stortbonnen, etc. Al deze stukken kunnen naast de begroting dienen ter onderbouwing van de vordering. Ook kunnen ze voorkomen dat er bijvoorbeeld al te veel discussie ontstaat over zaken als het aantal onwerkbare dagen.

Schadevergoeding voor aannemers bij vertraging van de bouw begint bij een goeie papieren aanpak!

Over de auteur

Nanda Michielsen-de Wilde is advocaat bij MARK Advocaten. Ze is gespecialiseerd in Huurecht, Civiel en Bouwrecht.